Het PIEEX-Clínic model. Hoe participatie, informatie, therapeutische educatie en patiëntenervaring in de echte wereld worden gecombineerd.
Dit artikel heeft als doel de weg beschrijven die het Hospital Clínic de Barcelona is ingeslagen bij zijn poging om informatie, therapeutische educatie, ervaring van de patiënt en participatie te fusioneren en te laten zien hoe deze in de praktijk samengaan, door middel van het PIEEX-Clínic-model.
Het concept van waarde als criterium voor de beoordeling van de kwaliteit van de zorg is een verandering van het paradigma. De waarde hangt nauw samen met de persoon die de dienst ontvangt. Daarom moet een kwaliteitsdienst niet alleen veilig en doeltreffend zijn, maar ook beantwoorden aan de behoeften van de mensen.
Er bestaat geen eenduidige definitie van persoonsgerichte zorg, maar het staat vast dat het centraal stellen van de persoon ook betekent dat men afstapt van het paternalistische zorgmodel en overstapt op een op overleg gebaseerd zorgmodel.
De laatste jaren is er een groeiende belangstelling voor de ontwikkeling van de patiëntervaring, zowel bij het vaststellen van onvervulde behoeften als bij het evalueren van verbeteringen wat betreft de dienstverlening in de gezondheidszorg. Dit alles is niet mogelijk zonder een overlegmodel dat een actieve deelname van alle belanghebbenden mogelijk maakt. Voorlichting, onderwijs, patiëntenervaring en participatie zijn facetten van dezelfde polyhedron. In de echte wereld is elk van deze domeinen onderling gerelateerd, van elkaar afhankelijk en van een variabel gewicht, afhankelijk van de klinische context en omstandigheden.
Deze intersectie met de werkelijkheid is door het ziekenhuis Clínic gedefinieerd als het PIEEX-Clínic- model (Participatie, Informatie, Educatie en Patiëntenervaring). Dit conceptuele kader heeft tot doel het proces te beschrijven dat in het Hospital Clínic wordt gevolgd om de kwaliteit te verbeteren door de evaluatie van de patiëntervaring.
Uitgangspunt was de analyse van de kwaliteit van de informatie door middel van een enquête. Op basis hiervan werd een methodologiecursus voor therapeutische educatie ontworpen en tegelijkertijd werd gewerkt aan het aanpassen van meetinstrumenten voor de patiëntervaring. Ten slotte werd het programma voor de evaluatie van patiëntervaringen geconsolideerd door de oprichting van het Patient Experience Forum (PEF) (living lab).
Patiëntgerichte zorg (PCC): een paradigmaverschuiving
De term PCC kan een soort algemene of overkoepelende term zijn die systematisch wordt gebruikt om een conceptueel kader te creëren, zonder dat er noodzakelijkerwijs een gemeenschappelijke definitie bestaat. Wij gebruiken veel van deze termen, maar zijn er niet zeker van dat alle gebruikers dezelfde betekenis hebben: empowerment, empathie, humanisering, enz.
Epstein wijst erop dat patiëntgerichte zorg een belangrijke conceptuele verschuiving is, omdat het de mens centraal stelt. Deze transformatie is van groot belang wanneer het gaat om de zorg voor mensen met chronische ziekten.
Bovendien lijken PCC’s een rechtstreeks gevolg te zijn van de opkomst van het waardekader (Porter) als samenvatting van de kwaliteit van een gezondheidsdienst. Een dienst is kwaliteitsvol als hij door de ontvanger, niet door de leverancier, als waardevol wordt beoordeeld. Dit is de reden waarom CCP’s snel tot het idee van personalisering leiden. Het idee is het evenwicht te vinden in deze personalisering, die bijvoorbeeld kan worden opgevat als “groepen patiënten met gemeenschappelijke behoeften”.
“One size fits all doesn’t work”
Hoewel het duidelijk is dat dezelfde praktijk niet voor iedereen kan werken, is het niet gemakkelijk de voorkeuren van patiënten in richtlijnen voor de klinische praktijk te verwerken. PCC is gekoppeld aan twee fundamentele elementen: voorlichting en therapeutische educatie. Het gaat er niet om patiënten te vertellen wat ze moeten doen, maar wel om hen de kennis, vaardigheden, steun en hulpmiddelen te geven om hun gezondheidsgewoonten bewust te veranderen.
Het uitgangspunt is dus juist de bezinning op de verbanden of relaties tussen deze vier gebieden:
- Informatie is het uitgangspunt voor alles. Zonder goede informatie is het moeilijk om progressie te maken.
- Therapeutische educatie moet mensen met chronische ziekten de tools geven die zij nodig hebben om hun ziekte te beheersen.
- De patiëntenervaring is van essentieel belang om vast te stellen aan welke behoeften niet wordt voldaan.
- Participatie is essentieel om iedereen een stem te geven en voor verbetering te zorgen.
Het PIEEX-model: de “academische” vs. de “echte wereld” visie.
Modellen zijn het middel om uiteenlopende kennis en meerdere perspectieven samen te brengen en de uitbreidbaarheid en reproduceerbaarheid van voorstellen mogelijk te maken. Daarom heeft het ziekenhuis Clínic een piramide-achtig schema opgesteld met een samenvatting van de kenmerken van de elementen waaruit het PIEEX-Clínic-model is opgebouwd.
Echter is het duidelijk dat de reële wereld niet functioneert als een piramide en dat de overgang van de ene sfeer naar de andere niet in fasen kan worden beschreven. De reële wereld is complexer en de relaties tussen domeinen zijn meer afhankelijk van elkaar. Wanneer een gezondheidsprobleem met wisselende intensiteit wordt aangepakt, is het van belang inzicht te krijgen in voorlichting, educatie, patiëntervaring en participatie.
Daarom werd de PIEXX-Clínic-methodologie ook in een reële context ontworpen en kan zij als volgt worden samengevat:
- Analyse van de informatie die de organisatie aan patiënten (en zorgverleners) ter beschikking stelt.
- Deze analyse kan worden gebruikt om onbevredigde basisbehoeften op te sporen.
- Het is daarom van essentieel belang dat tools worden aangeschaft om de behoeften vast te stellen en specifiek het effect van acties op de ervaring van de patiënt te evalueren.
- De manier waarop organisaties de patiëntervaring willen evalueren is ook belangrijk.
- De evaluatie van de patiëntervaring moet actiegericht zijn en kan derhalve niet los gezien worden van de evaluatie van de resultaten. De ervaringen van patiënten moeten door transdisciplinaire teams worden geëvalueerd, maar het klinische perspectief blijft van cruciaal belang.
6) De deelname van alle betrokken partijen is een onmisbaar element, zowel om ideologische als om praktische redenen.
Deze methodologie is weergegeven in een grafiek met een kolom van activiteiten rond de patiëntervaring, namelijk verbetering van de dienstverlening, opleiding en bevordering van gedeelde besluitvorming.
Aan de basis ervan liggen evaluatie en onderzoek. Ten slotte zijn er vier elementen die deze activiteiten completeren: communicatie, strategieën om de participatie te verbeteren, de verwerving van verschillende methodologieën, en de vaardigheden en kennis om meetinstrumenten zoals enquêtes te gebruiken en te evalueren.
Citatie: Escarrabill J, Jansà M, Vilardell J i Gresle AS (2021) El model PIEEX-Clínic. De quina manera s’integren la participació, la informació, l’educació terapèuti-ca estructurada i l’experiència de pacientes en el món real. XPA & Health Com. 4
