Nieuwe studie beoogt de toepassing van patiënt-gerapporteerde uitkomstmaten te vergemakkelijken
In een casestudy, gepubliceerd in Health Policy Volume 125 van september 2021, belichten onderzoekers uit Nederland de bevorderende elementen en belemmeringen voor de implementatie van patiëntgerapporteerde uitkomstmaten (patient-reported outcome measures – PROMs). De studie werd uitgevoerd in het Erasmus Centrum, een ziekenhuis met een leidende positie in PROMs, en is getiteld “Facilitators and barriers for implementing patient-reported outcome measures in clinical care: De eerste ervaringen van een academisch centrum”.
What zijn patient-reported outcome measures (PROMs)?
Patiëntgerapporteerde uitkomstmaten (Patient-Reported Outcome Measures – PROM’s) hebben aan belang gewonnen in de gezondheidszorg, als deel van het streven naar meer op waarde gebaseerde/waardegedreven systemen. PROMs zijn feedback van de patiënt over zijn gezondheidstoestand (bv. welzijn, symptomen) en/of behandeling, zonder externe interpretatie door professionals. Ze kunnen gebruikt worden om de ontwikkeling van de symptoomlast en de levenskwaliteit van een patiënt in de loop van de ziekte en/of behandeling te volgen, de communicatie tussen patiënt en zorgverstrekker te vergemakkelijken, gedeelde besluitvorming te verbeteren, de kwaliteit van de zorg te onderzoeken, vergelijkend doeltreffendheidsonderzoek te verrichten, en ook in op waarde gebaseerde betalingssystemen.
Onderzoeksinstellingen
Het Erasmus Universitair Medisch Centrum, een grote academische zorginstelling in Rotterdam in Nederland, is in 2013 gestart met een op waarde gebaseerde gezondheidszorg (VBHC) strategie. Dit initiatief omvatte de definitie van gestandaardiseerde uitkomstensets (met inbegrip van zowel door de zorgverlener als door de patiënt gerapporteerde uitkomsten), en de ontwikkeling van een verzamelinstrument om deze op te volgen. Deze sets werden ontwikkeld door het International Consortium for Health Outcome Measurements (ICHOM). Sinds het einde van de proeffase (2015-2019) werd het VBHC-concept met succes ingevoerd voor verschillende aandoeningen, waaronder borstkanker, gespleten lip en gehemelte, beroerte, familiaire hypercholesterolemie en het syndroom van Turner.
Echter, andere ziekteteams zijn er nog niet in geslaagd om PROMs op een routinematig manier te verzamelen et te implementeren. Andere gezondheidszorgorganisaties hebben een wisselend succes gehad in het implementeren van het routinematig gebruik van PROMs in een klinische setting. Deze studie wilt inzichten verschaffen van zorgverleners en onderzoekers in een groot academisch ziekenhuis over de bevorderende en belemmerende elementen voor de implementatie en het gebruik van PROMs.
Het onderzoek
De studie werd uitgevoerd aan de hand van een vragenlijst voor zorgverstrekkers en onderzoekers uit verschillende medische afdelingen die betrokken waren bij een op waarde gebaseerd gezondheidszorginitiatief in het ziekenhuis. De stellingen op de vragenlijst werden beoordeeld met een 5-punts Likert-schaal gaande van “zeer mee eens” tot “zeer mee oneens”, en 8 open vragen stelden de respondenten in staat om bijkomende faciliterende en belemmerende factoren te vermelden.
Bevindingen
De 61 deelnemers waren afkomstig van zowel chirurgische als niet-chirurgische afdelingen en leden van teams die zich in verschillende stadia van hun PROMs-implementatie bevonden. Vaak gerapporteerde facilitatoren waren de aanwezigheid van een PROM-coördinator in de polikliniek (85%), de integratie van PROMs in het elektronisch patiëntendossier (81%), en de motivatie van professionals die betrokken waren bij de implementatie (N=9 open antwoorden). De meest gerapporteerde barrières waren taal (76%), IT-kwesties (N=17 open antwoorden), en tijdgebrek (N=14 open antwoorden).
De meeste respondenten (89%) waren het erover eens dat het doel van de implementatie van PROMs duidelijk was en 63% vond dat de PROMs relevant waren voor hun patiëntenpopulatie met een aanvaardbaar aantal vragen. De meerderheid van de respondenten antwoordde ook dat open communicatie mogelijk was binnen hun ziekteteam bij het geven van feedback over het PROM-implementatieproces. Bovendien gaf 59% van de respondenten aan dat het doornemen van PROMs voorafgaand aan een raadpleging en het bespreken ervan tijdens de patiëntenontmoeting, het raadplegen van de patiënt efficiënter maakte. De meeste respondenten verklaarden open te staan voor het veranderen van hun gebruikelijke werkroutines en 88% van de respondenten had er vertrouwen in dat ze met het gebruik van PROMs in staat zouden zijn om betere zorg te verlenen aan hun patiënten. Bovendien verklaarde 76% bereid te zijn om ze in de toekomst te gebruiken. De meerderheid van de respondenten was niet bang dat de kwaliteit van hun zorg zou kunnen worden beoordeeld op basis van PROM-resultaten en 81% van de respondenten zei dat de integratie in het elektronisch dossier het gebruik van PROMs vergemakkelijkt. De meesten gaven ook aan dat een digitaal dashboard noodzakelijk is voor de spreekkamer met patiënten (79%).
Negatief is dat 76% van de respondenten een taalbarrière – voor patiënten met een andere hoofdtaal dan het Nederlands – een belemmering vindt voor de toepassing van PROMs.
Uit de antwoorden op vragenlijsten en open vragen bleek dat de respondenten een open communicatie over de PROMs binnen hun ziekteteam ervoeren. Dit lijkt verband te houden met de factor “intrinsieke motivatie/enthousiasme/interesse”, de enige factor die in bijna alle implementatiefasen als een facilitator werd gerapporteerd.
“Multidisciplinaire samenwerking” binnen een team werd ook genoemd als een facilitator, evenals “teambuilding rond één ziekte/aandoening”. Dienovereenkomstig werden “verschillende motivatieniveaus binnen het ziekteteam om PROMs te gebruiken” en “uitdagende multidisciplinaire samenwerking als gevolg van tegenstrijdige belangen, schema’s en taakverdeling” genoemd als ervaren barrières. Zorgprofessionals moeten leren multidisciplinair samen te werken, de grenzen van elkaars disciplines te verkennen, open te staan voor andere inzichten, wederzijds vertrouwen te kweken en een gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid te creëren.
Andere faciliterende factoren die door zorgverleners werden genoemd, waren “een betere voorbereiding met meer informatie over hoe het met patiënten gaat voorafgaand aan het consult” en “meer gestructureerde/efficiënte communicatie tussen patiënt en zorgverlener”.
Daarnaast werd ook de “betrokkenheid van patiënten bij hun eigen zorg” als een bevorderende factor genoemd. Deze suggereren dat het betrekken van patiënten in hun eigen zorgproces zorgverleners lijkt te stimuleren om PROMs te implementeren in klinische zorg, wat kan leiden tot een meer geïndividualiseerde gezondheidszorg en een verbetering van de kwaliteit van de zorg.
De aanwezigheid van een PROM-coördinator in de kliniek was een vaak gerapporteerde facilitator, bijkomend werd, “de afwezigheid van of eengebrek aan personeel voor de coördinatie” gerapporteerde als een barrière. Deze factor kan verband houden met andere belemmeringen die vaak werden gemeld, namelijk “tijdgebrek en/of de “arbeidsintensieve aard van de uitvoering”.
Kwesties in verband met de IT-infrastructuur werden ook vaak als een belemmering vermeld, waarbij respondenten melding maakten van problemen met de toegang tot het PROM-platform, de trage werksnelheid, het visueel onaantrekkelijke dashboard en het gebrek aan integratie in het elektronisch patiëntendossier.
Besluit
Voor de succesvolle implementatie van PROMs in de klinische praktijk, moeten zorgorganisaties overwegen om gemotiveerde zorgverleners te ondersteunen, PROMs-coördinatoren te betrekken en te investeren in een adequate IT-infrastructuur. Aangezien een van de potentiële voordelen van PROMs de bespreking van patiëntproblemen is die anders niet zouden zijn geïdentificeerd, kan de beschikbaarheid van PROMs in meerdere talen een effectieve en relatief goedkope manier zijn om te werken aan gelijkheid in de gezondheidszorg door rekening te houden met de behoeften van niet-moedertaalsprekers en patiënten met een lage gezondheidsvaardigheid.
